مسابقه ژان پیکته
- بدون دیدگاه
حقوق بین الملل بشردوستانه بطور عملی؛ ورای حد تصور
مسابقه ژان پیکته چیزی ورای تمام شبیه سازی های حقوقی است؛ پیکته شبیه سازی دادگاه نیست، بلکه مجموعهای از شبیه سازی های فشرده از حیطه های مختلف عملی است که حقوق بشردوستانه بین المللی به نوعی در آنها مورد استفاده قرار میگیرد. در حقیقت، پیکته، شبیهسازی زمین بازی است و یک دوره آموزشی همه‌جانبه برای علاقه‌مندان به حقوق بین‌الملل بشردوستانه (IHL) به حساب میآید. از جاییکه در مسابقات پیکته الزاماُ یک محکمه یا دادگاه شبیه سازی نمیشود، لذا برای شرکت در مسابقه نیازی به ارسال لایحه کتبی نیست. اگرچه تیمها باید به دو سوال کتبی در زمان ثبتنام پاسخ دهند که ممکن است در پذیرش یا عدم پذیرش آنها به صلاحدید کمیته پیکته اثرگذار باشد.
مذاکرات نظامی، جلسات تدوین قراردادهای نظامی، برگزاری جلسات رسیدگی حقوقی برای افسران نظامی، بازدیدهای میدانی توسط اشخاصی که به نقش نمایندگان سازمانهای مردم نهاد درآمدهاند، همه و همه بخشی از شبیهسازی های مختلف مسابقات جهانی پیکته است. این رویداد معتبر سالانه که به نام یکی از پیشگامان حقوق بشردوستانه نام‌گذاری شده، دانشجویان حقوق (و گاه دانشجویان علوم سیاسی، آکادمی‌های نظامی و موسسات حرفه‌ای) از سراسر جهان را گرد هم می‌آورد. شرکتکنندگان در یک شبیهسازی یک هفته‌ای درگیر چالش‌های پیچیده بشردوستانه میشوند. همچنین اگرچه سوئیس محل شکل گیری مسابقات پیکته بوده و اغلب برگزارکنندگان آن، فرانسوی زبان هستند، اما مسابقات پیکته هر سال در یک یا دو کشور متفاوت و در دو ورژن انگلیسی و فرانسوی برگزار میشود. احتمال برگزاری مسابقات ژان پیکته در هر جایی وجود دارد؛ از اندونزی و نپال و تایلند گرفته تا بلژیک و فرانسه و مقدونیه و آمریکا و کانادا و غیره.
دنیای شبیهسازی شده‌ای از انتخاب‌های دشوار
مسابقه ژان پیکته، شرکتکنندگان را وارد یک سناریوی فرضی از درگیری مسلحانه میکند. پرونده این مسابقه به صورت یکجا منتشر نمیشود. پیش از مسابقه سناریویی از یک شرایط جنگی و برخی شخصیت های اصلی در اختیار شرکت کنندگان قرار میگیرد تا با حال و هوای مسابقه آشنا باشند و موضوعات احتمالی شبیهسازی را حدس بزنند و در مورد آنها مطالعه کنند. سپس در هر روز از مسابقه که مجموعا یک هفته به طول میانجامد، بخشهایی از پرونده مثل یک پازل در اختیار شرکتکنندگان قرار میگیرد و هر کدام از این پازل ها خود یک نقش آفرینی مجزاست و شبیهسازی متفاوتی از بازی قبلی دارد. شمای کلی مسابقات ژان پیکته، هر ساله تغییر میکند و نمیتوان الگوی ثابت و واحدی از شبیهسازی ها به دست داد. در واقع باید دید که آشپزهای پیکته در هر روز چه آشی برای شرکت کنندگان پخته اند (نام گروهی که شبیهسازی های روزانه در طراحی میکنند در این مسابقات Kitchen یا همان آشپزخانه است).
با این حال، میتوان هر روز از یک هفته پیکته را به این شکل متصور شد:
روز اول: رسیدن تیمها به محل برگزاری و افتتاحیه با سخنرانی اشخاص کلیدی و شناخت توترهای هر تیم
روز دوم: یک مسابقه آزمایشی در صبح (بدون احتساب در امتیازات) و یک شبیهسازی در عصر
روز سوم: دو مسابقه اصلی در صبح و عصر
روز چهارم: دو مسابقه اصلی در صبح و عصر (احتمالا شبیهسازی میدانی در عصر این روز خواهد بود)
روز پنجم: دو مسابقه اصلی در صبح و عصر و اعلام نتایج دور مقدماتی به همراه اجرای نمایش توتِرها
روز ششم: دور نیمه نهایی در صبح، دور فینال در عصر و اختتامیه در شب
روز هفتم: صبحانه و دورهمی نهایی و پایان رسمی مسابقات
همچنین در مسابقات پیکته، تیمها بدون مربی شرکت میکنند و هیچ تیمی نمیتواند شخصی را به عنوان مربی انتخاب و به کمیته پیکته معرفی نماید. در عین حال، افرادی با عنوان توتِر (Tutor) در مسابقات پیکته حضور دارند که با صلاحدید کمیته برگزاری از میان شرکتهای پیشین پیکته انتخاب میشوند. این افراد معمولا سابقه کار علمی و اجرایی زیاد در حیطه حقوق بشردوستانه نیز دارند و به نوعی نقش مربی تیمها را در طول مسابقات ایفا میکنند و بعد از هر مسابقه به شرکتکنندگان بازخورد میدهند و نقاط ضعف و قوت آنها به ایشان را یادآوری مینمایند. هر توتر در طول مسابقات به طور همزمان مسئولیت آموزش سه یا پنج تیم را برعهده دارد و در طول مسابقه تیمها را همراهی میکند.
در مسابقات پیکته هر تیم، متشکل از سه دانشجو، نقش‌های مختلفی مانند افسران نظامی، کارکنان امدادی، نمایندگان سیاسی یا مشاوران حقوقی را به عهده می‌گیرند. در طول هفته، آنها با مجموعهای از چالش‌های شبیهسازی شده واقعی مواجه میشوند. برخی از موضوعاتی که در طول هفته ممکن است شبیهسازی ای در مورد آنها وجود داشته باشد، موارد ذیل هستند. اگرچه موضوعات اصلا محدود به موضوعات زیر نیست و خلاقیت آشپزخانه، ممکن است هر اتفاقی را در طول هفته رقم بزند.
مذاکره برای دسترسی بشردوستانه: تیمها با پیچیدگی‌های تأمین مسیرهای امن برای ارسال کمک‌های بشردوستانه به غیرنظامیانی که در میانه درگیری‌ها گرفتار شده‌اند، دست و پنجه نرم میکنند.
توازن عملیات‌های نظامی با حفاظت از غیرنظامیان: شرکتکنندگان با معضلات اخلاقی و حقوقی اجرای عملیات‌های نظامی همزمان با کاهش آسیب به غیرنظامیان مواجه میشوند.
اجرای حقوق بین‌الملل: دانشجویانی که نماینده سازمانهای بین‌المللی یا مقامات ملی هستند، در مورد راه‌های پاسخگویی به افرادی که حقوق بین‌الملل بشردوستانه را نقض کردهاند، استراتژی‌سازی میکنند.
نقش آفرینی به عنوان وکلای یک شخص نظامی و وکلای قربانیان در یک دادگاه نظامی: شرکت کنندگان در پیشگاه یک دادگاه صحرایی، یک محکمه ملی یا یک دادگاه بین‌الملل به دفاع از متهمین و قربانیان میپردازند.
نقش آفرینی به عنوان نمایندگان دولتها در شورای امنیت سازمان ملل متحد: شبیهسازی مذاکرات شورای امنیت سازمان ملل با هدف دستیابی به یک قطعنامه از موضوعاتی است که معمولا در دور نیمه نهایی مسابقه، شبیهسازی میشود.
بازدید از منطقه جنگی یا بررسی وضعیت مجروحان یا اسرای جنگی: این شبیهسازی در قالب یک بازدید میدانی اتفاق میافتد و معمولا دانشجویان به عنوان نمایندگان یک سازمان مردم نهاد بین‌الملل مثل صلیب سرخ جهانی در جریان این بازدید، نقشآفرینی میکنند.
فراتر از شبیهسازی: تقویت مهارت‌های حقوقی
مسابقه ژان پیکته تنها به شبیهسازی محدود نمیشود. شرکتکنندگان با اصول اصلی حقوق بین‌الملل بشردوستانه، آشنا میشوند و کنوانسیون‌های ژنو، پروتکل‌های الحاقی و سایر معاهدات مرتبط را بررسی میکنند. این مواجهه فشرده، پایه‌ای مستحکم در چارچوب حقوقی حاکم بر درگیری‌های مسلحانه به آنها می‌دهد. شبیه‌سازی‌های پیکته به شرکتکنندگان، درک عمیقی از تصمیم‌گیری‌های پیچیده و اغلب دشوار بازیگران واقعی در دوران درگیری‌های مسلحانه می‌دهد. این مسابقات، برخلاف موت کورت های معمول که فقط شبیه سازی فضای دادگاه هستند و مهارت های حقوقی و دفاع را در دانشجو تقویت میکنند، چیزهای بسیاری بیشتری هم برای ارائه دارد. مهارت مدیریت زمان، تصمیمگیری سریع در شرایط بحران، مواجهه موثر با موقعیتهای جدید، مهارت مذاکره و کار گروهی در جلسات رسمی، مهارت ارتباط موثر و دهها مهارت نرم دیگر، همگی تنها بخشی از مهارتهایی هستند که مسابقه ژان پیکته به دنبال تقویت آنهاست.
گامی به سوی یک حرفه پربار
مسابقه ژان پیکته سکوی پرتابی برای دانشجویانی است که به دنبال مشاغلی در حوزه حقوق بشردوستانه هستند. شرکت در این مسابقه نشان‌دهنده تعهد عمیق به حقوق بین‌الملل بشردوستانه و توانایی برجسته شدن در یک محیط دشوار است. این مورد می‌تواند دانشجویان را هنگام اپلای کردن برای برنامه‌های تحصیلات تکمیلی، کارآموزی یا مشاغل مرتبط با حقوق بشردوستانه متمایز کند. این رقابت امکان ایجاد ارتباط با همتایان و متخصصان حقوقی فعال در حوزه حقوق بین‌الملل بشردوستانه را فراهم میکند. این روابط می‌توانند به دوستی‌های پایدار و شبکه‌ای ارزشمند برای فرصت‌های شغلی آینده تبدیل شوند. همچنین، این رقابت مهارت‌های عملی و اعتماد به نفس لازم برای مقابله با پیچیدگی‌های کار بشردوستانه و دفاع از حقوق بشردوستانه را فراهم میکند.
چه کسانی می‌توانند شرکت کنند؟
این رقابت برای تیم‌های سه‌نفره از دانشجویان دانشگاه‌ها یا موسسات آموزشی مشابه در سراسر جهان آزاد است. شرکت کنندگان در مسابقات پیکته باید در زمان ثبت نام کمتر از 30 سال سن داشته باشند، دانشجو یا فارغ التحصیل مقاطع کارشناسی یا کارشناسی ارشد حقوق، روابط بین الملل یا علوم سیاسی باشند و ارزشیابی اولیه کتبی را با موفقیت سپری کرده باشند.
تجربه ایرانیان در مسابقه جهانی ژان پیکته
از سال 2010 تا به امروز نزدیک به ده تیم از دانشگاه ها یا موسسات ایرانی در مسابقات جهانی پیکته شرکت کردهاند. تیم هایی از دانشگاه های تهران و شهید بهشتی در ادواری از این مسابقه شرکت داشتهاند و تا مرحله نیمهنهایی مسابقات نیز پیش رفتهاند. از میان اشخاص ایرانی، خانم مرجان قنبری به عضویت کمیته مرکزی پیکته درآمده و در بسیاری از ادوار پیکته به عنوان قاضی یا ارزیاب مسابقات نیز نقش آفرینی داشته اند. همچنین آقای مهران طرحی (شریک مدیریتی مجموعه آکادمی حقوق) نیز که در سال 2019 در کشور فرانسه به عنوان شرکت کننده در این مسابقه حضور داشت، در سال 2023 به عنوان توتر تیم هایی از روسیه، هلند و پاکستان به این مسابقات بازگشت. از میان این تیم ها، تیم دانشگاه سن پترزبورگ روسیه به دور نیمه نهایی مسابقه راه پیدا کرد.
نحوه مشارکت و منابع بیشتر
اطلاعات بیشتر در مورد مسابقه، از جمله معیارهای واجد شرایط بودن و تصاویر و اطلاعاتی از ادوار گذشته، در وب‌سایت رسمی (https://www.concourspictet.org/) قابل دسترسی است.
