حقوق نفت و گاز

• معرفی گرایش

نفت و گاز به عنوان یک صنعت خاص و کالای استراتژیک و همچنین تأمین کننده اصلی انرژی در جهان، مسائل حقوقی خاص خود را ایجاد کرده است که در این گرایش‌ تخصصی به آن‌ها پرداخته می‌شود. دانشجویان در این رشته با مسائل مختلف این حوزه از جمله قواعد حقوق داخلی حاکم بر این صنعت (مالکیت منابع نفت و گاز، نحوه مدیریت و بهره‌برداری از آن‌ها و کلیه قوانین و مقررات حاکم بر این صنعت و …..) و مسائل بین ‌المللی (حقوق تجارت بین ‌الملل، حقوق سرمایه گذاری خارجی، و حقوق محیط زیست، سلب مالکیت، تحریم و …) آشنا می‌شوند. در خصوص حقوق قراردادها نیز این رشته متمرکز بر دو حوزه اصلی قراردادهای بالا دستی (قراردادهای مربوط به اکتشاف و بهره‌برداری) و قراردادهای پایین دستی (قراردادهای پیمانکاری) است.

حقوق نفت و گاز چند ویژگی دارد که دانشجو بایستی بدان توجه کند.

دارای مقررات پیچیده ایست. بسیاری از مقررات پیچیده دولتی پیرامون اکتشاف، تولید، حمل و نقل و بازاریابی نفت و گاز وجود دارد. دانشجو باید برای درک چارچوب های نظارتی آماده باشند. موافقت نامه های لیسانس – مذاکره و تهیه پیش نویس موافقت نامه های لیسانس بین شرکت ها و دولت ها بخش بزرگی از حقوق نفت و گاز است. دانشجو باید چنین قراردادهایی را درک کنند. اثرات زیست محیطی دارد – عملیات نفت و گاز می تواند باعث آلودگی شود. دانشجوی علاقه مند در این زمینه باید با قوانین و مقررات زیست محیطی آشنا باشند.

• شاخه های مرتبط

حقوق نفت و گاز یک رشته بسیار تخصصی ست که با رشته‌ های حقوق تجارت بین ‌الملل و حقوق عمومی رابطه تنگانگی دارد اما خود دارای زیر شاخه‌ های مجزا نیست.

• معیار انتخاب این گرایش

این رشته برای کسانی که علاقمند به تمرکز و آشنایی با مسائل حقوقی  صنایع بزرگ هستند مناسب است. همچنین برای اشخاصی که تخصص یا تحصیلات مهندسی دارند و مایل به کسب دانش حقوقی نیز هستند این رشته بسیار مناسب و کاربردی ست. درمورد دانشجویان حقوق نیز آن دسته از افراد که تا حدی روحیه فراگیری مسائل بین رشته‌ ای بالاخص مباحث فنی و مهندسی را داشته باشند می‌توانند برای انتخاب این رشته مناسب باشند، چرا که برای درک کامل مسائل قراردادی مرتبط، لاجرم می‌بایست تا حدی دانش مهندسی و اصطلاحات مربوط را فرا گرفت.

• ادامه تحصیل در این گرایش در ایران

علاوه بر کارشناسی ارشد، دانشجویان حقوق نفت و گاز می‌توانند تحصیلات دکتری خود را در دو رشته «حقوق نفت و گاز» یا «حقوق تجارت و سرمایه گذاری خارجی» ادامه دهند.

• دروس و ضرایب مرتبط در آزمون کارشناسی ارشد

• منابع برای آزمون کارشناسی ارشد

• بازار کار و آینده شغلی

این رشته برای دانشجویان و داوطلبان مایلند فعالیت حرفه‌ ای و کاری خود را در این حوزه ادامه دهند، ظرفیت خوبی دارد. چرا که در حال حاضر تعداد بسیار زیادی از شرکت ‌های پیمانکاری و  فعال در حوزه ساخت در پی استخدام افراد حقوقی متخصص در قراردادهای ان حوزه از جمله قراردادهای EPC، EP، BOT و آشنا به «شرایط عمومی پیمان» هستند. همچنین امکان فعالیت افراد متخصص این حوزه در بزرگی مانند شرکت‌ های پتروشیمی و شرکت ‌های فعال در حوزه نفت و گاز وجود دارد.

باتوجه به این که بازار انرژی خصوصاً سوخت ‌های فسیلی و محصولات پتروشیمی‌ها در حال حاضر در اکثر کشورها از مهمترین بازارهاست و شرکت‌ های ملی، فراملی و موسسات غیر دولتی بسیار زیادی در این حوزه مشغول هستند، این گرایش در خارج از کشور به خصوص کشورهای حاشیه مانند امارات نیز دارای بازار کار خوبی ست.

• ادامه تحصیل در خارج از کشور

گرایش حقوق نفت و گاز به طور خاص در دانشگاه‌ های خارجی وجود ندارد اما حقوق انرژی، حقوق توسعه پایدار، حقوق محیط زیست، حقوق تجارت بین ‌الملل و حقوق بین ‌الملل اقتصادی از جمله رشته‌ های مرتبط هستند که امکان تحصیل در آن‌ها در مقطع ارشد و دکتری در خارج از کشور وجود دارد.

• دانشگاه های سرآمد در ایران و خارج از کشور

بهترین دانشگاه ‌های داخلی برای تحصیل در این رشته، دانشگاه تهران (پردیس مرکزی و فارابی) و دانشگاه علامه طباطبایی است. در حال حاضر این رشته در دانشگاه شهید بهشتی ارائه نشده است اما این دانشگاه گرایش حقوق انرژی را تأسیس کرده و ارائه می‌دهد.

در خصوص بهترین دانشگاه‌های خارجی این رشته به طور خاص و با این عنوان در دانشگاه‌های خارجی ارائه نشده است اما حقوق انرژی و گرایش‌های مرتبط که در واقع تفاوتی آنچنانی با گرایش حقوق نفت و گاز ندارند در دانشگاه‌های  تراز جهانی ارائه شده‌اند. علاقمندان می‌توانند برنامههای مرتبط با این گرایش که در سال 2023 از دانشگاه‌های خارجی ارائه شده‌اند را از طریق این لینک مشاهده کنند.